De Muurmelaar is een levende gevel die de bewegingen van voorbijgangers analyseert en omzet in een landschap van klanken en ritmes. Het klinkt surreëel, maar het is geen fictie. De interactieve gevel is verwerkt in het nieuwe hoofdgebouw van architectenbureau DMOA in Leuven en werd ontwikkeld aan het Departement Architectuur van de KU Leuven.
De voorbije jaren heeft het architectenbureau DMOA werk gemaakt van een nieuwe thuishaven aan de Ruelensvest. Om zijn nieuwe gebouw op een spannende manier in de buurt te integreren, ging het op zoek naar een concept voor een ‘levende’ gevel. Die moest in staat zijn om voorbijgangers te boeien en hen meer met elkaar in contact te brengen. Die pittige uitdaging werd het onderwerp van de masterproef van KU Leuven-student.
Maarten Houben, onder begeleiding van professor Andrew Vande Moere (onderzoeksgroep Research[x]Design). “De bedoeling was om de gevel zelf geluid te laten maken, alsof de architecturale materialen kunnen spreken”, zegt Maarten Houben. “Na verschillende experimenten kozen we ervoor om de instrumenten in de kaders van de ramen te verwerken. Onder de dorpel van elk raam werd een kastanjehouten blokje bevestigd, samen met een elektronisch gestuurd hamertje. Als de camera, die eveneens verborgen zit in de gevel, een voorbijganger opmerkt, dan worden de houtblokjes van 17 ramen ritmisch aangeslagen. Je kan het effect vergelijken met een grote xylofoon. Als iemand voorbij het gebouw wandelt, ontstaat er een geluidslandschap van houtklanken met verschillende tonen en ritmes.”
Geluiden aan bewegingen aangepast
De interactieve gevel, die de naam Muurmelaar kreeg, slaat niet alleen geluiden uit, maar past die ook aan aan de bewegingen, richtingen en snelheden van de voorbijgangers. “Iemand die haastig voorbij het gebouw wandelt, zal een ander ritme veroorzaken dan een slenterend persoon”, legt professor Vande Moere uit. “Ook meerdere voorbijgangers kunnen worden herkend en hun toevallige ontmoeting wordt in de verf gezet met een speciaal effect. Op die manier wordt het bewandelen van een banaal pad onverwacht een spannende ervaring.”
De introductie van de levende gevel is in de buurt niet onopgemerkt voorbijgegaan, zegt Benjamin Denef van DMOA. “We hebben in de eerste weken al verschillende positieve reacties gekregen. We zien dat mensen hun route aanpassen om langs het gebouw te wandelen, joggers houden hier halt, groepen kinderen lopen het pad op en af. Er is al zelfs een vrouw ons bureau binnengestapt om te vertellen dat ze er ‘zo gelukkig van werd’. Dat is wat we voor ogen hadden: een frivool element dat een kenteken en een ontmoetingsplaats voor de buurt kan worden.”
De onderzoekers van de KU Leuven gaan ook verder opvolgen wat de levende gevel teweegbrengt. “We willen meten hoe mensen reageren op de verschillende dynamische reacties van de gevel, en hoe deze dialoog tussen mens en gebouw een betekenis kan krijgen die het functionele overstijgt”, vervolgt professor Vande Moere.
“In architectuur worden moderne technologieën vaak gebruikt voor functionele domoticatoepassingen zoals het automatisch aanpassen van ventilatie, verwarming of verlichting. Maar door de architectuur zelf op een meer subtiele en interactieve manier in te zetten willen we kijken hoe dit de ervaring van mensen kan beïnvloeden. Zo is er in de context van kantoren of ziekenhuizen nog veel potentieel om de ruimtelijkheid dynamisch te veranderen aan de steeds wisselende menselijke activiteiten die er plaatshebben.
MUURmelaar: an Interactive Facade with Architectural Value from Research[x]Design on Vimeo.
